Kiest Groningen voor megastallen of voor weidegang?

Onderstaande tekst van Statenlid Provincie Groningen voor GroenLinks Nienke Homan is gepubliceerd in Trouw op 26 juni.

Vanaf 1 juli mogen melkveehouders in de provincie Groningen uitbreiden tot een bouwblok van 4 hectare. Dat is een gebied ter grootte van 8 voetbalvelden dat vol gezet mag worden met stallen, schuren, silo's etc. Groningen gooit daarmee vlak voor het opheffen van de melkquotering de grenzen omhoog. Wel met een duurzaamheids-score systeem zodat de melkveehouders de groei moeten verdienen. Deze duurzaamheidsscore is echter beperkt. De ammoniakuitstoot wordt aan banden gelegd, maar alleen per dier en niet in het totaal. Meer dieren leiden dus alsnog tot veel meer ammoniakuitstoot. En met het huidige verdienmodel gaan er zeker meer dieren komen. Een bouwblok van 4 hectare betekent al snel 600 melkvee en 300 jongvee en dat kunnen er meer zijn. Dat gaat richting Intensieve Veehouderij en Nederland heeft al kennis gemaakt met de gevolgen daarvan. Als er in dergelijke stallen brand of een dierziekte uitbreekt, zijn de gevolgen niet te overzien.

De provincie Groningen wil koploper duurzame landbouw zijn. Maar de echte maatregelen die dat kunnen bereiken laat ze achterwege. Voor een duurzame landbouw met een prettig effect op de omgeving is weidegang pas echt een goed verdienmodel voor iedereen: niet alleen voor de boer, maar ook voor de koe, de omwonenden en het milieu. Koeien kunnen maar 2 kilometer lopen dus de boer is gedwongen om omliggend land te gebruiken als weide. De strond en urine wordt los van elkaar uitgescheiden door de koe. In de gierkelder komt dit alsnog samen en leidt tot hele giftige gassen die de boer met dure installaties in de kelder moet houden en af moet voeren. De aan- en afvoer van deze mest leidt tot veel vervoerbewegingen naar elders in het land. Urine en mest op het land betekent een rijke ondergrond en natuurlijk een prachtig zicht op koeien in de wei. De meeste boeren en burgers zijn voor weidegang.

Door weidegang als harde eis voor uitbreiding te stellen voorkomt de provincie een hoop problemen: ongebreidelde groei van rijke boeren waarbij de trend van steeds meer koeien die geen daglicht zien wordt doorbroken en megastallen als industriële bouwblokken zonder land of een agrarisch karakter die niet passen in het Groningse landschap. Gemeenten kunnen weidegang en de rest van het Groninger verdienmodel als voorwaarde voor uitbreiding onder de 2 hectare stellen en zo ook bijdragen aan aan de verduurzaming van de landbouw.

De keuze van de huidige coalitiepartijen van Groningen om stallen uit te laten breiden tot 4 hectare hebben we als GroenLinks niet tegen kunnen houden. Maar we kunnen wel oproepen tot een echte stap in duurzaamheid door twee dingen:

- maak weidegang een verplicht criterium voor uitbreiding
- laat het Groninger verdienmodel gelden voor alle uitbreidingen, ook onder de 2 hectare.

Bovendien zou het wenselijk zijn als de provincie de rust neemt om ook de handhaving en juridische basis te regelen. Een eenmaal toegestane en gebouwde stal laat zich immers niet makkelijk afbreken.

De burger en de gemeenten hebben een grote rol in de verduurzaming van de veehouderij. Weidemelk kost slechts een weinig meer en wordt vermeld op de pakken. De gemeenten kunnen de bovengrens voor uitbreiding stellen waar ze willen, dus ook op max 2 hectare. Als de coalitie van groningen nou ook kiest voor weidegang en een breed geldend Groninger verdienmodel, kan Groningen toch nog wel eens echt koploper duurzame melkveehouderij worden!